Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Kielcach

25-020 Kielce, ul. Chęcińska 23, tel. 41 361 47 96
email: zk.kielce@psoni.org.pl

A A A

Historia Ruchu Rodziców w Polsce

Pierwsze, nieformalne spotkania rodzin dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną odbywały się na przełomie lat 1962 i 1963. W tamtym czasie, dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, nie było żadnych propozycji. Nie pozostawały w zainteresowaniu nauki, w związku z czym ani lekarze, ani pedagodzy, psycholodzy, ani inni specjaliści nie znali metod pracy i ich wspierania. Szkoły specjalne przeznaczone były dla dzieci z lekkim "niedorozwojem umysłowym" - jak wtedy mówiono. Osobom z większymi trudnościami oferowano wyłącznie miejsca w zamkniętych zakładach opieki. Była też doktrynalna przyczyna tej izolacji, ponieważ władza ludowa nie chciała publicznie potwierdzać istnienia czegoś, co uznawała za patologię wstydliwą dla ustroju, w którym nie było równorzędnego miejsca dla osób zdrowych i niepełnosprawnych intelektualnie. Z braku jakichkolwiek informacji, działań czy form pomocy osobom z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, jednocześnie w kilku miastach Polski rodziny zaczęły się spotykać, wymieniać informacje, formułować potrzeby. W pierwszej kolejności - dotyczące edukacji i zatrudnienia, ale przede wszystkim - uznania miejsca w społeczeństwie ich dzieci.

PaństwEwie i Romanowi Garlickim z Warszawy, rodzicom dorosłej Joanny z zespołem Downa, udało się przenieść te dyskusje na forum publiczne. W styczniu 1963 r., znany pisarz Marian Brandys, opierając się na relacjach rodziców opisał sytuację w tygodniku "Świat". Artykuł ten spowodował reakcję innych rodziców dotkniętych tym samym, bądź podobnym problemem w wielu miastach Polski. Pomimo ustroju jaki wówczas panował, rodzice osób z niepełnosprawnością intelektualną, jak i inne wspierające ich osoby utworzyli ogólnopolski ruch reprezentujący prawa obywateli, którzy w wyniku niepełnosprawności zostali pozbawiani przez przepisy prawa, jak i warunki społeczne jakichkolwiek szans i egzystowali na marginesie życia społecznego. Władze nie wyraziły jednak zgody na rejestrację samodzielnej organizacji, dlatego rodzice utworzyli Komitet i Koła Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski w ramach TPD.

W 1991 r. Komitet i Koła oddzieliły się od TPD, rejestrując w sądzie pozarządową, samopomocową, niedochodową organizację o nazwie: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (obecnie: Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną). Pierwszym prezesem Stowarzyszenia została Krystyna Mrugalska. Stowarzyszenie, zgodnie z art. 1 § 2 Statutu, było i jest kontynuatorem działalności założonego w roku 1963 Komitetu Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski, działającego w strukturach Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Celem Stowarzyszenia jest podejmowanie działań na rzecz wyrównywania szans osób z niepełnosprawnością intelektualną, tworzenie warunków przestrzegania wobec nich praw człowieka, prowadzenie ich ku aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym oraz wspieranie ich rodzin. Podstawowe cele i zadania wyznaczone przez rodziców 60 lat temu są nadal aktualne i realizowane przez nasze Stowarzyszenie.

Działalność ruchu rodziców osób z niepełnosprawnością intelektualną jest - szczególnie w kontekście najnowszej historii Polski i przemian polityczno-społecznych - fenomenem społeczeństwa obywatelskiego. Oddolna inicjatywa ludzi walczących o prawo do godnego życia swoich dzieci przerodziła się w dynamiczną ogólnopolską organizację samopomocową. Nie ma żadnych wątpliwości, że na każdym etapie zmian społecznych w zakresie poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce ich motorem byli zdeterminowani rodzice, których odwaga i miłość do własnych dzieci sprawiła, że zmieniła się i wciąż zmienia rzeczywistość tych osób. To pod ich konsekwentną presją zmieniało się lokalne i międzynarodowe prawo oraz polityka społeczna wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną, przekształcał się system instytucji i służb działających na ich rzecz, poszerzała się wiedza i świadomość społeczna na temat ich potrzeb i możliwości, a także zmieniali się oni sami.

Obecnie Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną jest jedną z najstarszych i największych organizacji pozarządowych w kraju.